Soru: Televizyona çok yakın oturmanın gözlerinize zarar vereceği doğru mu?
Yaşları 60 ve üzeri olan jenerasyon, çocukken annelerinden bu uyarıyı defalarca duydular. Görünüşe göre, anneler bir şeylerin farkındaydı. Bir ekranı uzun süre yakından izlemek görme yetisini etkiler. Ancak tehlike artık akıllı telefonlar, tabletler ve bilgisayarlardan geliyor.
Davis’teki California Üniversitesi’nde oftalmoloji profesörü olan Marcela Estrada, “Anneniz haklıydı ama ekran değişti” diye konuştu ve “günümüzde her çocuğun elinde bir ekran” olduğunun altını çizdi.
Çocuklar, özellikle de 7 ila 15 yaş arasındakiler, miyopluk veya uzağı görememe gibi göz sorunları açısından en yüksek riske sahip olanlar, ancak genç ve yaşlı yetişkinler de göz sorunlarıyla karşılaşabilir.
Büyük düz ekran TV’lerin piyasaya sürülmesinden bu yana, küçük dolap TV’lerin modası geçti. TV ekranlarından kaynaklanan riskler o kadar büyük değil. Büyük ekran TV’ler, çok yakın oturulduğunda tam ekranda her şeyi görmeyi zorlaştırdığından, izleyiciler mesafelerini koruma eğiliminde oluyor ve bu da potansiyel zararı azaltıyor.
Tabletler, akıllı telefonlar ve bilgisayarlar riski artırıyor
Ancak uzmanlar tabletler, akıllı telefonlar ve bilgisayarların genellikle bir kol mesafesinden daha kısa olduğunu ve bunun da gözlerimize çok yakın olduğunu belirtiyor.
Baylor College of Medicine’da oftalmoloji profesörü olan Masih Ahmed, “Okulda ve evde herkes artık telefon ve tablet kullanıyor ve bu ‘yakın iş’ için daha fazla zaman harcanması miyopi vakalarını artırabilir” dedi. Ahmed, “Bu durum özellikle çocuklarda görülüyor çünkü gözün en çok geliştiği dönem o zaman” diye ekledi.
Miyopluk, yakındaki şeyleri net görebildiğiniz, ancak uzaktaki nesneleri görmekte zorlandığınız anlamına gelir. Uzmanlar, bazı durumlarda bu durumun daha sonra ciddi göz sorunlarına yol açabileceğini söyledi.
Bir ekrana yakından bakarken gözler içe doğru döner ve gözün irisinin arkasındaki bir kasın (siliyer cisim) kasılmasına neden olarak lensin şeklini değiştirir. Bu da miyoplukla sonuçlanır.
Estrada, “Göz merceği kalınlaşır” dedi ve “Sürekli olarak çok yakına odaklandığınızda, göz merceği uyum sağlamak için daha fazla zaman harcar ve görüntüyü retinanıza odaklamak için şeklini değiştirir. Bunu çok fazla yaparsanız, gözünüzün çok hızlı büyümesini teşvik edersiniz” diyerek bu durumun miyopluğu teşvik ettiğini belirtti.
Küçük çocuklarda daha dikkatli olmak gerekiyor
Stony Brook Medicine’da pediatrik oftalmolog olan Daniel Cyr, “Gözleriniz 18 ila 25 yaşları arasında büyümeyi durdurur, bu nedenle küçük çocuklarda bu konuya dikkat etmek özellikle önemlidir” dedi. Cyr, “Ne kadar genç yaşta miyop oldukları tespit edilirse, ‘yüksek’ miyop olma olasılıkları o kadar artar, bu da miyopluğun aşırı bir şeklidir – sadece yüzlerinin hemen önündeki, bir ayak mesafedeki şeyleri görebilirler – bu da onları görme kaybı, retina dekolmanı, katarakt ve glokom gibi dejeneratif göz rahatsızlıkları için daha büyük risk altına sokar” diye ekledi.
Estrada, Stickler sendromu ve Marfan sendromu gibi “yüksek miyopluğa” neden olan genetik durumlar da olduğunu söyledi. Ayrıca, ebeveynlerden birinin miyop olması, özellikle de bu ebeveyn aşırı miyopsa, riski artırır. Ve eğer her iki ebeveyn de miyopsa, risk daha yüksektir ve “miyopluk derecesi daha kötü olma eğilimindedir” dedi.
Ulusal Göz Enstitüsüne göre, miyopluk tersine çevrilemez veya tedavi edilemez ve çocuklar bunu “aşamaz”, ancak gözlük veya kontakt lenslerle ve yetişkinler için lazer ameliyatı ile düzeltilebilir.
Estrada, 20’li yaşlarının başındaki genç yetişkinlerin de aşırı yakın çalışma ile geç miyop ilerlemesine sahip olabileceğini söyledi. 40’lı yaşlarına ulaştıktan sonra da yetişkinlerde presbiyopi gelişebilir, bu da lensin nesnelere odaklanmak için daha az bükülebildiği bir döneme denk gelir. Bu yaş grubunun astenopi veya önemli ölçüde daha fazla göz yorgunluğu veya yorgunluk hissedeceğini ve bazılarının yakın odağı sürdürememesinden dolayı diplopi veya çift görme geliştireceğini söyledi.
Bilmeniz gereken başka neler var?
Uzmanlar, ebeveynlerin çocuklarının miyopi geliştirme veya daha da kötüleşme riskini azaltmak için atabilecekleri birkaç adım olduğunu söyledi.
Okul dışı işler için evdeki ekran süresini her gün bir saat veya daha azıyla sınırlayın. Cyr, “Bu bir ergen için zor olabilir, ancak önemli olan, bu cihazların kullanımı üzerinde hala biraz kontrol sahibi olduğunuz gençlik yıllarıdır” dedi.
Çocuklardan ekranı en az bir kol boyu uzakta tutmalarını isteyin. Estrada, tableti “bir çocuğun uzun süre tutmasını zorlaştıran” ağır bir kutuya koyun ya da masanın üzerinde bir standa yerleştirin.
Dışarıda vakit geçirmelerini sağlayın. Estrada, “Günde iki saat dışarıda kalmak miyopluğa karşı iyi bir önleyicidir” dedi. Giderek artan kanıtlar, bir çocuğun dışarıda geçirdiği zamanı artırmanın miyopluğun başlangıcını önlemeye yardımcı olduğunu, ancak bazı araştırmaların zaten miyop olan gözlerde ilerlemesini yavaşlatmanın olası olmadığını gösteriyor. Ahmed, uzmanların güneş ışığının neden yardımcı olduğundan emin olmadıklarını, ancak “gün ışığında olmakla ilgili bir şeyler olduğunu” söyledi. Estrada, belki de “kapalı bir görsel alanda değilsinizdir ve nesneler daha uzaktadır” dedi ve “sadece açık havada olmak gözlerin çalışmasını rahatlatıyor olabilir” diye belirtti.
Cyr, bebekler de dahil olmak üzere her çocuğun anaokulu çağına gelmeden önce en az bir kez profesyonel göz muayenesinden geçmesi gerektiğini vurguladı. Cyr ayrıca, “Bebeklerde, çocuğun gözünün fotoğrafını çekerek kırma kusurlarını, yani çocuğun gözünün düzeltilmesi gerekip gerekmediğini ölçen araçlarımız var” dedi ve ekledi, “Çocuk doktorlarının onları taramak için araçları var. Eğer başarısız olurlarsa, bir pediatrik göz doktoruna gitmelidirler.”
Bir ekranı yakından izlemek, özellikle küçük çocuklarda görme yetisini etkileyebilir. Bazı yaşlı yetişkinler göz yorgunluğu hisseder veya çift görme geliştirir. Estrada bu bağlamda, “Göz kuruluğu semptomları dışında, fazla yakına bakmayı gerektiren görevlerin gözlerinize muhtemelen zarar vermeyeceği önemli nokta, 25 ila 45 yaşları arasında oluyor. Bunun dışında, televizyona veya ekrana çok yakın oturmayın” diyor.
